Loon naar werken, is een oud gezegde. Maar zowel loon- als verworven recht van de werkenden-, en werk –ook als plicht voor de niet werkenden – is dringend aan nieuwe definities en nieuwe verhoudingen toe…
Loon(kost) staat in verhouding tot de meerwaarde die ontstaat én gecapteerd kan worden. Daarnaast worden mensen betaald om 'taken van algemeen nut of algemeen belang uit te voeren', en die lonen leveren dus geen economische waarde. Je zou ze kunnen beschouwen als 'overhead' kosten. Maar ze zijn wel noodzakelijk voor de organisatie van onze samenleving. Nu is het zo dat de meeste loontrekkenden, los van sectoren of statuten, niet weten hoe of in welke mate ze hun eigen loonkost 'terug verdienen', m.a.w. wat de relatie is tussen kost en opbrengst van hun arbeid. In het geval van 'non profit' jobs zou dat de relatie tussen kost en 'sociale, maatschappelijke' opbrengt/resultaat/impact moeten zijn.
In die zin vind ik 'loon' geen overvreemdbaar recht (omdat we het hebben, moeten we het behouden) en niet zozeer een vergoeding voor louter tijd, maar eerder een “juiste” vergoeding voor het gepresteerde, zij het met een sociaal, ecologisch of economisch nut/meerwaarde en zonder te grote kost op de drie dimensies. En het is mogelijks ook een investering in de prestatie / resultaat dat nog gaat komen. Ik betaal overigens met plezier belastingen om voldoende lonen 'voor algemeen nut' te organiseren (hoeveel & hoe is een andere discussie).
Anderzijds is de basis waarop belastingen betaald (kunnen) worden steeds smaller terwijl er steeds meer ‘not for profit’ lonen betaald moeten worden, niet alleen via overheid maar ook via heel wat (gesubsidieerde) diensten en organisaties. Willen we dit als samenleving overeind houden, dan moeten we globaal meer belasten (en belastingen verschuiven) en/of not for profit & overheid afbouwen. Nu pleit ik niet voor de afbouw van overheid of social profit. In tegendeel. Ik pleit voor meer transparantie in wat dit aan loonmassa kost en hoe dat eventueel anders kan. Ik pleit hiermee ook op het voldoende innen van belastingen op ‘winsten’, zodat voor echte duurzame ondernemers meer ‘level playing field’ ontstaat.
Ik pleit ook voor meer vermarkting van 'not for profit' diensten, waarbij een gemengde financiering ontstaat, maar meer nog een meer match tussen vraag en aanbod. Ik pleit ook voor meer en betere meerwaardecreatie in het produceren van goederen en diensten, én het capteren ervan. We moeten stoppen met concurreren op prijs en de burgers moeten meer willen betalen voor arbeid van hun nu arbeidloze buren. Want iedereen wil als werknemer een goed loon en dito koopkracht, maar als burger wil diezelfde mens niet veel betalen voor de ‘arbeid’ van anderen, laat staan voor de ecologische kost van productie en distributie. Een beetje incongruent is het wel…
Ik pleit voor meer lokale economische veerkracht waarbij burgers en lokale organisaties eigenaar zijn van de productiemiddelen. Ik wil het kapitaal verleiden zich anders te gedragen en af te stappen van een ROI die alleen door speculatie of uitbuiting kan onststaan. Maar ik pleit vooral voor een nieuw besef van de arbeid en de loonkost die in goederen en diensten zit, en dat dit in de prijs gereflecteerd mag worden. Want altijd blijft er een relatie bestaan tussen loonkost en wie uiteindelijk waarvoor betaalt...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten