“Juiste” keuzes maken…

• Vele vrouwen hebben  een 'intuïtieve' benadering van duurzaamheid. We weten dat vrouwen nogal wat weerstand hebben tegen industriële en hoog technologische kenmerken van een product of dienst. Deze kenmerken worden vaak als tegengesteld ervaren van 'natuurlijk', een begrip dat sterk met duurzaamheid wordt geassocieerd. Maar veel dingen die 'natuurlijk' aanvoelen, zijn dat helemaal niet.
  
  Omdat we het indirect energieverbruik en de milieuimpact van grondstoffen nauwelijks kunnen inschatten is een LCA aangewezen van een product of dienst, dat is één methode om in te schatten wat ‘goede keuzes’ dan wel zijn.  Maar, daar geef ik Peter Tom Jones gelijk in, het is niet aan de consument om al die risico's individueel in te schatten. Het is aan overheden om een grens te stellen aan maatschappelijke en milieukost van een product of dienst, net zoals een overheid nu al veiligheidsvoorwaarden oplegt.
  

• Wat het eigen gedrag, de eigen keuzes betreft, zijn er enkele vuistregels die ik hanteer:
  ‎1. Bepaal bewust wie je bent, wat je wil worden, wie of wat je kan worden en formuleer een visie en een missie voor jouw leven. Benoem de belangrijke anderen en hoe ze bijdragen tot die missie en hoe jij bijdraagt tot hun leven. Doe dat uitgebreid, dus ook voor werk, vrije tijd maar ook bijvoorbeeld voor transport of wonen...
  2. Benoem de structurele elementen in jouw leven die 'in orde' moeten zijn, opdat je al het andere zou kunnen toe komen. Wat is jouw materieel, sociaal, emotioneel, cultureel en intellectueel kapitaal. Wat heb je zoal in huis dat je zou kunnen inzetten en vooral, benoem eerlijk wat je niet in huis hebt en werk daar positief mee.
  3. Bepaal de voornaamste thema's in jouw leven (en dat van jouw gezin). En bekijk dat regelmatig opnieuw, want die zijn anders tijdens verschillende levensfases. Iedereen wordt sterk geleid door thema's waarvan we ons nauwelijks bewust zijn.
  4. Ecologisch gezien zijn er vier thema's die heel actueel zijn en relevante impact hebben op jouw aandeel, jouw voetafdruk dus kleiner of groter maken op een significante manier. Dat zijn wonen, transport, vrije tijd (en reizen!) en voeding. Ik voeg daar een vijfde aan toe, namelijk 'geld'. Waar komt ons geld vandaan en waar gaat het naar toe. Wat zijn de (externe) kosten verbonden aan ons inkomen en wat zijn de (externe) kosten verbonden aan hoe we er mee om gaan. Niet alleen als consumenten, maar ook als belastingbetalende burgers en als spaarders of investeerders. Dat laatste plaatst ons geld, soms heel indirect, aan de productiekant van de economie. En vaak zonder medeweten of zeggingschap.
  5. Organiseer jouw leven zodanig dat je bewust kiest waarop je wel kunt en wil ingrijpen en waarop je niet kunt of niet wil op ingrijpen. Realiseer je dat er andere dan objectieve drempels zijn waarom je jouw leven niet omgooit. En aanvaardt de beperkingen van jouw direct effect op de wereld evenals de beperkingen van jezelf om een groter direct effect te hebben. En weet dat je ook indirect effect creërt door de invloed die je uitoefent...
  6. Neem tijd en ruimte om van het resultaat te genieten en leg dus alle ambitie, van welke aard ook, even opzij. Ga in het moment staan...

In 2012 zal je leren verliezen, verminderen en neen krijgen..

Vaak zijn ecologische keuzes ingegeven door een (welbegrepen) eigenbelang en sterke emoties omtrent wat welvaart en welzijn betekent in het eigen leven en hoe daartoe te komen. Dat is een diepe drijfveer en daar is niets mis mee. Anno 2012 heeft de ecologische levensstijl momentum gekregen omdat er veel onzekerheden op ons afkomen en we dus ons -op zeer verscheiden manieren- voorbereiden op (toekomstige) tekorten en verliezen. We geraken steeds meer gemotiveerd door de zoektocht naar 'wat goed voor ons is en hoe we ook straks aan onze behoeften kunnen voldoen'. Dat is op zich terecht, maar slechts het halve verhaal. Immers, ecologische keuzes kan je ook maken omdat je weet hoezeer de wijze waarop en de mate waarin je tot die behoeftebevrediging komt, schade toebrengt aan aarde en anderen. Je kan vervolgens kiezen om met minder impact meer te doen, ook al ervaar je dat als iets ten koste van jouw (vermeende) welvaart. Maar de drempel is dat we al enkele generaties lang het verliezen, de schaarste, de beperking, het neen krijgen niet meer ingeoefend hebben.
Natuurlijk is er ook de opdracht te werken aan systeemveranderingen. Dat betekent voor mij dat ik kies om structureel 'andere keuzes' te maken, met mogelijks meer relevantie en impactreductie dan 'plastiekloos' door het leven te gaan (bvb). In tegendeel, soms is kiezen voor plastiek veel duurzamer, het hangt van de context af. Het moment is gekomen om met zijn allen de 'organisatie van het eigen leven' te herdenken en op dat niveau te reorganiseren en daarbij, zoals bij elke reconversie, minstens tijdelijk te 'verminderen en verliezen'.
Wat ik heb aangevoeld in de voorbije jaren bij burgers in bewegingen, media en verenigingen allerhande, is de vraag naar 'vereenvoudiging van keuzes'. Als je geen shampoo meer gebruikt en tegen plastiek bent, dan weet je meteen wat jou te doen staat. Dit soort vereenvoudigingen op anekdotisch niveau mogen dan al een categorisatie zijn die moet helpen het leven te organiseren in een veelheid van keuzes en dillemma's, het heeft eigenlijk weinig te maken met de werkelijke 'paradigma shift' en de bijhorende systeemtransitie. Het is misschien wel een oefening die leidt tot minstens een draagvlak voor wat straks, dit jaar nog, op ons afkomt. En ik zie 2012 eerder als een kans dan als een angst. Maar dat komt natuurlijk omdat ik bijzonder goed geoefend ben in verliezen en neen krijgen...